روش تهیه بذر قارچ صدفی یا اسپان چگونه است؟
واحدهای بزرگ پرورش قارچ میتوانند با ایجاد یک واحد آزمایشگاهی با تجهیزات لازم اسپان مصرفی خود را تولید کنند که از لحاظ اقتصادی، افزایش کیفیت و راندمان محصول پیشرفت خواهند کرد. اما واحدهای تولیدی کوچک میتوانند بذر خود را از مراکز تولید اسپان تهیه کنند، چون این امر برای آنها مقرون به صرفه نیست.
روش تهیه اسپان به طور خلاصه
جهت تهیه اسپان ابتدا بایستی یک نژاد از قارچ را که با محصول و سازگار با اقلیم منطقه باشد انتخاب کنیم؛ و سپس قطعهای از بافت قارچ را در زیر هود میکروبیولوژی استریل کنیم. در مرحله بعد آن را به محیط کشت PDA (عصاره سیبزمینی، دکستروز و آگار) منتقل کرده و بعد ظروف حاوی محیط کشت در داخل انکوباتور با دمای 1 ± 24 درجه سانتیگراد نگهداری شود تا شبکه میسیلیومی در سطح ظروف کاملاً پراکنده شود. پس از آن ظروف را جهت کنترل رشد میسیلیوم در دمای صفر درجه قرار میدهیم.
برای تهیه اسپان نیاز به یک ماده زمینهای مناسب داریم که اکثراً از دانه گندم استفاده میشود . البته میتوان از بذر چاودار و ارزن نیز استفاده نمود. پس از انتخاب ماده زمینهای (دانه گندم) با توجه به ارتباط مستقیم سرعت توسعه شبکه میسیلیومی با محتوای رطوبتی ماده زمینهای، بایستی ماده زمینهای را در آب خیسانده و آن را جوشاند که با این روش آلودگی دانهها نیز از بین میرود. برای جوشاندن مقدار 15 کیلوگرم دانه گندم را در 15 لیتر آب به مدت 15 دقیقه میجوشانند و سپس دانهها را در آب جوشیده به مدت 20 دقیقه قرار میدهند. پس از جوشیدن و خیس خوردن، دانهها را بر روی یک توری و یا روزنامه منتقل کرده تا سرد شوند و آب اضافی آنها خارج شود. در این مرحله جهت جلوگیری از لزج شدن دانهها مقداری سولفات کلسیم هیدراته (گچ) به دانهها اضافه میکنیم. درجه اسیدیته دانهها نیز بایستی تا حدودی قلیایی باشد ( بین 5/6 تا 2/7). پس از این مرحله برای اینکه از هر گونه آلودگی در مراحل رشد میسیلیومها جلوگیری شود دانهها را گندزدایی میکنیم که معمولاً این کار به وسیله دستگاه اتوکلاو انجام میشود. پس از گندزدایی دانهها را در محیطی تمیز و فاقد آلودگی سرد میکنیم تا دمای آن به 25 تا 30 درجه سانتیگراد برسد. سپس قطعهای حدود 1 سانتیمتر از کشت تازه را داخل ظروف حاوی دانهها منتقل میکنیم تا تلقیح نیز انجام شود. پس از تلقیح میبایست به مدت دو هفته در انکوباتور با درجه حرارت 1±24 درجه سانتیگراد نگهداری شود تا میسیلیومها کاملاً رشد کرده و درتمامی سطح بذر گسترش یابند. پس از طی این مراحل بذر قارچ صدفی (اسپان) آماده جهت بسترزنی میباشد.